Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca wykonywanie szczepienia przeciw grypie kobietom w ciąży. Szczepienie przeciw grypie zaleca się każdej kobiecie w ciąży, u której nie występują czasowe lub trwałe bezwzględne przeciwwskazania do szczepienia. Może być wykonane w każdym trymestrze, optymalnie w drugim lub trzecim. Szczepienie wykonane z użyciem szczepionki inaktywowanej jest bezpieczne zarówno dla matki, jak i dla dziecka oraz skutecznie zapobiega zachorowaniom i powikłaniom grypy.

Co to jest grypa?

Grypa jest ostrą chorobą zakaźną układu oddechowego wywołaną przez wirusy z rodziny Orthomyxoviridae. Zakażenie szerzy się drogą kropelkową i kontaktową. Okres wylęgania choroby wynosi 2-5 dni. Pacjent jest zakaźny już w okresie inkubacji oraz w czasie trwania objawów chorobowych. Czas wydalania wirusa jest różny i zależy od wieku pacjenta oraz stanu klinicznego (przyjmuje się, że osoby dorosłe około 7 dni, a dokładnie 24 godziny po naturalnym ustąpieniu gorączki). Typowe objawy grypy to: gorączka, silne osłabienie, ból głowy, bóle mięśniowo-stawowe, kaszel. Możliwy jest również przebieg bezobjawowy lub skąpo-objawowy, lecz takie osoby stanowią nadal źródło zakażenia i przyczyniają się do transmisji choroby w społeczeństwie.

Kobiety w ciąży w grupie ryzyka

WHO szacuje, że co sezon na grypę choruje 5-10 proc. populacji dorosłych oraz 10-20 proc. populacji dzieci. Grupa ryzyka ciężkiego i powikłanego przebiegu grypy to kobiety w ciąży, dzieci do 2-5 roku życia, osoby w wieku powyżej 65. roku życia i osoby z chorobami przewlekłymi. Zachorowania na grypę kobiet ciężarnych występują z taką samą częstotliwością, jak w populacji ogólnej, jednak mają potencjalnie poważniejszy przebieg. Już w czasie pandemii hiszpanki w 1918 r. poważne powikłania w grupie ciężarnych szacowano na 27-45 proc., a podczas pandemii grypy w roku 1957 i 1968 liczba poważnych powikłań wynosiła odpowiednio 70 000 i 30 000, blisko połowę zgłoszono u kobiet w ciąży. Podczas pandemii grypy wywołanej wirusem typu A (H1N1) w 2009 r. zaobserwowano, iż ryzyko hospitalizacji z powodu grypy u kobiet w ciąży było siedmiokrotnie-ośmiokrotnie wyższe w porównaniu do populacji ogólnej.

Ciężkiemu i powikłanemu przebiegowi grypy u kobiet w ciąży sprzyjają zmiany w układzie immunologicznym zachodzące fizjologicznie w tym okresie życia kobiety, polegające na upośledzeniu odporności komórkowej, odgrywające zasadniczą rolę w zwalczaniu zakażeń o etiologii wirusowej. Powikłanemu przebiegowi grypy w ciąży sprzyjają także zmiany czynności płuc (zmniejszona objętość płuc i zmniejszona objętość oddechowa), a także zmiany hemodynamiczne w układzie krążenia (zwiększona pojemność minutowa serca i zwiększone zużycie tlenu).

Powikłania grypy u kobiet w ciąży

Do najczęściej opisywanych powikłań grypy u matki należą: zapalenie płuc, ostra niewydolność oddechowa, wymagająca stosowania wsparcia oddechowego, mechanicznej wentylacji, w tym ECMO. Zachorowanie na grypę w ciąży zwiększa również ryzyko porodu przedwczesnego (z wszelkimi jego konsekwencjami), poronieniami, obumarciem wewnątrzmacicznym płodu, urodzenia dziecka o niskiej masie urodzeniowej. Występująca u matki gorączka może powodować tachyarytmię u płodu. Podobnie noworodki i niemowlęta stanowią grupę ryzyka ciężkiego i powikłanego przebiegu grypy.

Bezpieczeństwo szczepionek

Dotychczasowe obserwacje, jak też wyniki badań klinicznych oraz meta-analiz potwierdziły bezpieczeństwo szczepionek inaktywowanych przeciw grypie sezonowej zarówno u ciężarnych jak i u niemowląt. Szczepienie przeciw grypie w ciąży nie zwiększało ryzyka poronienia, porodu przedwczesnego, obumarcia płodu, urodzenia dziecka o niskiej masie urodzeniowej, urodzenia dziecka drogą cięcia cesarskiego, wystąpienia wad wrodzonych ani nie wpływało niekorzystnie na rozwój psychomotoryczny dzieci.

Skuteczność szczepionek

Skuteczność szczepionek przeciw grypie podawanych kobietom w ciąży jest zbliżona do stwierdzanej u kobiet nie będących w ciąży. W randomizowanym badaniu Zamana i wsp. przeprowadzonym w latach 2004-2005 w Bangladeszu, wykazano, że kobiety szczepione w trzecim trymestrze ciąży o 63 proc. rzadziej chorowały na grypę potwierdzoną laboratoryjnie, a ochronny poziom przeciwciał u niemowląt utrzymywał się do 6 miesięcy. Ponadto u szczepionych matek stwierdzano wyższe stężenia przeciwciał klasy IgA w mleku kobiecym.

Zapraszamy do skorzystania z konsultacji medycznej specjalisty w dziedzinie ginekologii onkologicznej, położnictwa i ginekologii oraz genetyki klinicznej. Dr n. med. Piotr Magnowski przyjmuje w gabinecie lekarskim w miejscowości Luboń oraz Tarnowo Podgórne. Na wizytę należy umówić się pod numerem 606-340-593.   

Informacje zawarte na blogu mają charakter informacyjny i nie stanowią porady medycznej oraz nie powinny zastępować konsultacji z lekarzem lub dietetykiem.

Źródło: Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników