Choroby nowotworowe są chorobami genetycznymi. Przyjmuje się, że blisko 1/3 zachorowań na nowotwory jest wynikiem predyspozycji genetycznej. W przypadku wszystkich nowotworów mamy do czynienia z licznymi zmianami genomu (DNA) komórek. Zmiany te prowadzą do nieprawidłowości w kontroli cyklu komórkowego, zwiększonej proliferacji i migracji komórek oraz ich oporności na fizjologiczną śmierć (apoptozę). Ta ostatnia skutkuje nie tylko ogólnie zwiększonym przeżyciem komórek nowotworowych, ale także ich opornością na leczenie.

Większość obserwowanych podczas transformacji nowotworowej zmian genomu jest zmianami de novo, mutacjami somatycznymi obserwowanymi tylko w tkance guza. Ich rodzaj i liczba mają często znaczenie diagnostyczne, prognostyczne i predykcyjne. Istnieją także mutacje konstytucyjne, których odziedziczenie zwiększa ryzyko wystąpienia choroby (predyspozycje rodzinne). Identyfikacja nosicielstwa takich zmian u osób, które nie chorują, pozwala na podjęcie odpowiedniej profilaktyki w celu ograniczenia ryzyka rozwoju lub wczesnego wykrycia nowotworu. Zaburzenia genetyczne konstytucyjne stwierdzone u osób chorych mają znaczenie prognostyczne i predykcyjne, stanowią także podstawę ewentualnego zalecenia ukierunkowanych badań genetycznych członków rodziny.

Do najważniejszych genów, których zmiany mają istotne znaczenie dla procesu karcynogenezy, należą:

• Protoonkogeny (w większości przypadków ich zaburzenia nie są dziedziczone, chociaż są wyjątki)
• Geny supresorowe (zaburzenia genu można odziedziczyć)
• Geny mutatorowe/stabilizacyjne (zaburzenia genów mutatorowych mogą być dziedziczone)
• Geny niekodujących cząsteczek RNA (ncRNA)

Znanych jest wiele genów, których germinalne zaburzenia związane są z wysokim ryzykiem rozwoju raka piersi i nowotworów ginekologicznych. Należą do nich m.in. geny BRCA1 i BRCA2 (zespoły dziedziczonego raka piersi i/lub jajnika), genu mutatorowe MLH1, MSH2, MSH6, PMS2 czy gen TP3. W przypadku genu BRCA 1 ryzyko rozwoju nowotworu piersi wynosi 50-85 %, nowotworu jajnika 20-40 %, jajowodu z kolei 10 %. W przypadku genu BRCA2 ryzyko to wynosi odpowiednio 31-56 % dla nowotworu piersi i 11-27 % dla nowotworu jajnika.

Nawet 10 proc. nowotworów piersi ma podłoże dziedziczne, a dziedziczne autosomalne dominujące zaburzenia genów BRCA1/2 występują w 25-28 % takich przypadków. Wśród nowotworów jajnika 10 % związane jest z mutacjami terminalnymi, w większości są to zaburzenia genetyczne BRCA1. Zaburzenia genetyczne genu BRCA1 są częstsze niż genu BRCA2. W przypadku nosicielstwa zmiany genetycznej BRCA1 częściej niż w przypadku zaburzenia BRCA2 obserwuje się obciążony wywiad rodzinny (zachorowania na raka piersi i/lub jajnika) lub raka piersi zdiagnozowanego u krewnych I stopnia przed ukończeniem 50 r.ż. W przypadku wskazanych zaburzeń częściej obserwuje się wieloogniskowe zmiany w piersi, nowotwory obustronne i zachorowania na nowotwór piersi i jajnika u tej samej osoby. U nosicieli zaburzenia genetycznego BRCA1, niezależnie od płci, obserwuje się także podwyższone ryzyko rozwoju raka trzustki, a w przypadku zaburzenia BRCA2 – raka żołądka, jelita grubego, trzustki oraz raka prostaty u mężczyzn.

W celu stwierdzenia nosicielstwa zmian genetycznych wysokiego ryzyka raka piersi, jajnika i trzonu macicy niezbędne jest wykonanie odpowiednich badań molekularnych. Badania te prowadzi się na podstawie analizy DNA, izolowanego najczęściej z limfocytów krwi obwodowej – wskazuje dr n. med. Piotr Magnowski specjalista w dziedzinie położnictwa i ginekologii, ginekologii onkologicznej oraz genetyki klinicznej.

 Zapraszamy do skorzystania z konsultacji medycznej w gabinecie lekarskim w miejscowości Luboń oraz Tarnowo Podgórne. Należy umówić się na wizytę pod numerem 606-340-593.   

Informacje zawarte na blogu mają charakter informacyjny i nie stanowią porady medycznej oraz nie powinny zastępować konsultacji z lekarzem lub dietetykiem.

Źródło: Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników